De krachtige Euro9000 van Stadler
De Euro9000 is een krachtige elektrische locomotief welke door Stadler ontwikkeld en gefabriceerd wordt. Deze locomotief is bedoeld voor inzet op geëlektrificeerde spoorlijnen met gelijk- of wisselstroom. Sinds de presentatie in 2021, waarvan de primeur in 2022 op InnoTrans Berlin plaatsvond is er een grote opmars ontstaan van deze locomotief die regelmatig in Nederland opduikt.
De locomotief is gebaseerd op het platform van de EuroDual locomotieven, die op zijn beurt weer gebaseerd is op de (lichtere) voorgangers Euro4000 en EuroLight. Het modulaire ontwerp draagt er aan bij dat er drie verschillende aandrijvingssystemen aan boord (elektrisch, diesel en/of batterijen) kunnen worden geïnstalleerd om ook op niet-geëlektrificeerde spoorlijnen te rijden, zoals de laatste kilometers op industrie- of havenspoorlijnen.
Geschiedenis
Rond de eeuwwisseling start Alstom in Valencia met de ontwikkeling van nieuwe locomotieven. Na de overname door Vossloh in 2004 verschijnt het modulaire Euro-platform, waarvan de eerste varianten uitsluitend met dieselmotoren worden geleverd. Onder namen als Euro3000 en Euro4000 rijden deze locomotieven in onder andere Spanje en Israël, terwijl Zuid-Afrika de Afro4000 krijgt. Voor het Verenigd Koninkrijk worden lichtere en later ook duale varianten ontwikkeld, zoals de UK Light met een lagere aslast, en de UK Dual die geschikt is voor zowel elektrische als dieseltractie.
In 2016 neemt Stadler de fabriek en het Euro-platform over. Het bedrijf bouwt voort op de bestaande ontwerpen en introduceert de Euro Dual, een locomotief die zowel volledig elektrisch als volledig diesel kan rijden. Deze flexibiliteit maakt het model aantrekkelijk voor goederenvervoerders die actief zijn in meerdere landen met uiteenlopende spanningssystemen en infrastructuureisen.
Op basis van de Euro Dual ontwikkelt Stadler uiteindelijk de overtreffende locomotief in de Euro-reeks: de krachtigere Euro9000, die modulair is opgebouwd en geschikt is voor inzet in meerdere landen.
Krachtpatser
Met een maximaal vermogen van 9 MegaWatt is de EURO9000 momenteel de krachtigste locomotief in Europa. Hij kan zonder problemen op de meeste Europese corridors rijden, maar ook routes met extreme hellingen zijn geen probleem. De locomotief is daarom geschikt voor het transport van zwaardere en lange reeksen aan goederenwagons. Waar je normaal twee of meer locomotieven nodig hebt, kan deze locomotief alles in zijn eentje aan. Hiermee kan je dus zeggen dat deze locomotief kostenbesparend is voor uitvoer.
Deze rijdende krachtpatser is ontworpen voor verschillende landenpakketten, waaronder diverse beveiligingssystemen, zoals PZB, Indusi en ATB en uiteraard ook het ETCS (European Train Control System). Momenteel is deze locomotief inzetbaar in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Italië, Nederland en België, maar binnenkort komen er ook andere landen aan de beurt, waarmee het inzetbereik in Europa nóg groter wordt. Maar inmiddels is er lichter broertje door Stadler uitgebracht, ééntje met minder assen en lagere trekkracht: Euro DuFour, die een groot aantal van deze locomotieven besteld heeft.
Toelating
In 2021 kwamen de eerste twee prototypes van de Euro 9000 aan in Duitsland waar ze proefritten gingen maken. Aan het einde van dat jaar kwam de 2019.301 aan in Venlo waar de trein diverse proefritten ging maken voor zijn Nederlandse toelating.
In 2023 ging het hard met de toelating van deze locomotief voor diverse landen binnen Europa. In maart kreeg werd de toelating voor Duitsland en Oostenrijk aangevraagd en in november kwamen Zwitserland, België en Nederland aan de beurt, waarna in december groen licht werd gegeven voor Nederland.
Levering
In 2019 ontving Stadler de eerste bestelling voor EURO9000-locomotieven van European Loc Pool (ELP) om te verhuren aan spoorgoederenvervoerders van verschillende landen, maar de locomotieven werden op dat moment nog ontwikkeld. De bestelling markeerde een levering van 30 stuks, die momenteel nog steeds van de lopende band komen. Inmiddels zijn er al 22 stuks van gebouwd. De eerste 15 locomotieven na de prototypes 300 en 301 zijn voor leasebedrijf RailCare gebouwd, en vanaf mei 2024 werd de levering van de serie voor European Loc Pool gestart.
De locomotieven hebben in het algemeen verschillende ontwerpen en vervoerders gekregen. De ''werbe-locs, of reclame-locomotieven, zijn een opvallend fenomeen in Duitsland waarbij locomotieven worden gebruikt als rijdende reclameborden. Treinspotters en fotografen richten zich vaak op dit soort locomotieven.
De Stadler Euro 9000 is ondergebracht in de 2019-serie. De locomotieven 300 en 301 worden door fabrikant Stadler gebruikt voor testdoeleinden. Ze zijn de afgelopen jaren in Italië en Spanje opgedoken en worden gebruikt voor test- en toelatingsritten in landen waar dit type locomotief nog geen toelating heeft. Ze zijn voorzien van een standaard Stadler exterieur met een berglandschap, omdat de trein speciaal gebouwd is om op dergelijke trajecten met steile hellingen dienst te doen. De 301 heeft in het begin van zijn carriére gezorgd voor de toelating in Nederland.
Hieronder volgt een lijst van de locomotiefnummer die uitgekomen zijn. Deze informatie geldt tot medio 2025.
| Locomotiefnummer | Afleveringsdatum | Indienststellingsdatum | Vervoerder | Design |
|---|---|---|---|---|
| 2019 300 en 2019 301 zijn testlocomotieven van Stadler – respectievelijk in Italië en Spanje sinds november 2023. | ||||
| 2019 302-9 | juli 2022 | oktober 2023 | Rail Force One | RFO design v1 |
| 2019 303-7 | maart 2023 | oktober 2023 | Rail Force One | RFO design v2 |
| 2019 304-5 | maart 2023 | juni 2023 | Rail Force One | RFO design v2 (andere rode details) |
| 2019 305-2 | april 2023 | juni 2023 | RTB Cargo 1 | blauw ‘Krefti’ design |
| 2019 306-0 | april 2023 | september 2023 | RTB Cargo 2 | blauw ‘comic’ design |
| 2019 307-8 | mei 2023 | onbekend | HSL Logistik | JubileeRider design paars/oranje/blauw |
| 2019 308-6 | juli 2023 | maart 2024 | HSL Logistik | DesertRider design paars/oranje/geel |
| 2019 309-4 | juni 2023 | januari 2024 | BBL Logistik | oranje met witte logo’s |
| 2019 310-2 | augustus 2023 | oktober 2023 | Lokomotion | Zebra design met 1 blauwe cabine |
| 2019 311-0 | augustus 2023 | januari 2024 | RTB Cargo 3 | blauw ‘energy’ design |
| 2019 312-8 | november 2023 | januari 2024 | BBL Logistik | oranje met witte logo’s |
| 2019 313-6 | december 2023 | maart 2024 | Lokomotion | standaard Zebra design |
| 2019 314-4 | januari 2024 | februari 2024 | HSL Logistik | bruin/oranje abstract streepdessin |
| 2019 315-1 | maart 2024 | mei 2024 | RTB Cargo 4 | Steampunk |
| 2019 316-9 | maart 2024 | mei 2024 | LTE | Grain on speed |
| 2019 317-7 | maart 2024 | onbekend | dispo-Tf Rail | Grafitti-design |
| 2019 318-5 | mei 2024 | juni 2024 | railcare | Coop design |
| 2019 319-3 | mei 2024 | juni 2024 | HSL Logistik | ArcticRider design blauw/wit |
| 2019 320-1 | onbekend | augustus 2024 | LTE | We train Grain |
| 2019 321-9 | juli 2024 | augustus 2024 | railcare | Coop design |
| 2019 322-7 | augustus 2024 | augustus 2024 | railcare | Coop design |
| 2019 323-5 | juni 2025 | juni 2025 | ÖBB | Grafitti-design |
| 2019 324-3 | 2024 | juni 2025 | BBL Logistik | oranje met witte logo’s |
| 2019 325-0 | 2024 | juni 2025 | BBL Logistik | oranje met witte logo’s |
Techniek
Deze locomotief is ontworpen voor goederenvervoer en optioneel personenvervoer, en maakt gebruik van beproefde componenten zoals uit de EURODUAL-serie. Met een efficiënte AC-aandrijving (één omvormer per as) en geavanceerde drieassige draaisteltechnologie biedt hij uitstekende trekkracht, hoge adhesie en lage krachtsinwerking op het spoor. De lichtgewicht monocoque-structuur van hoogwaardig staal draagt bij aan een lager energieverbruik.
Dankzij ETCS en diverse landmodules is grensoverschrijdend verkeer mogelijk, en de locomotief is gereed voor hybride inzet. Voor het personeel zijn er twee comfortabele cabines met klimaatregeling, uitstekende zichtbaarheid en ergonomisch ontworpen bedieningspanelen. De locomotief voldoet aan TSI-normen en beschikt over moderne voertuigbesturing, uitgebreide diagnosesystemen en hoge betrouwbaarheid dankzij ingebouwde redundantie. Dit resulteert in lage onderhoudskosten, minimale uitval en een kleinere ecologische voetafdruk. Optionele uitrusting omvat onder andere treinverwarming, lage snelheidsregeling, elektrische remmen, toiletten en afstandsbediening voor bediening op afstand.
Specificaties
De specificaties waaraan de meeste locomotieven aan voldoen zijn als volgt:
| Eigenschap | Waarde |
|---|---|
| Type locomotief | Elektrisch MS / Hybride: Diesel of Batterij (*) |
| Werkgebied | Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Italië, België, Nederland |
| Indienststelling | 2023 |
| Spoorwijdte | 1 435 mm |
| Asindeling | Co’Co‘ |
| Elektrische voeding | 25 kV AC 50 Hz + 15 kV AC 16,7 Hz + 3 kV DC + 1,5 kV DC |
| Vermogen aan wielrand | Tot 9 000 kW |
| Dieselmotorvermogen (*) | Tot 2 × 950 kW |
| Brandstoftank (*) | Tot 1 800 liter |
| Tractieaccu (*) | Tot 2 × LTO |
| Starttrekkracht | 500 kN |
| Continue trekkracht | 430 kN |
| Transmissie | AC/AC |
| Maximumsnelheid | 120 km/u (geschikt tot 160 km/u) |
| Remsysteem | Pneumatische rem |
| Elektrische rem | Regeneratief / Rheostatisch |
| Ophangsysteem |
Primair: schroefveren Secundair: rubber/metaal Verticale en horizontale dempers |
* betekent dat het een optie is.