ProRail is vorige week vrijdag officieel gestart met een eenjarige testfase voor Automatic Train Operation (ATO) op emplacement Kijfhoek. De proef met een automatische rijdende goederentrein is een samenwerking tussen de Nederlandse en Duitse ministeries van Infrastructuur en moet de eerste stap vormen naar slimmer, duurzamer en efficiënter goederenvervoer per spoor.

Bij Automatic Train Operation rijdt de trein grotendeels zelfstandig. Computers bepalen het optrekken, remmen en stoppen, terwijl de machinist of een toezichthouder op afstand de veiligheid bewaakt. "Een beetje zoals cruise control – maar dan nóg slimmer," aldus ProRail. De systemen werken samen met bestaande beveiligingstechnologie zoals ERTMS, zodat de trein veilig en nauwkeurig volgens dienstregeling kan rijden. De proef werd al in juli van dit jaar aangekondigd en voorbereid.

Eerste geïntegreerde test van GoA2 en GoA4

Goederenvervoerder DB Cargo voert de praktijkproeven uit met een speciaal omgebouwede Siemens Vectron locomotief van de Deutsche Bahn die lege of verzwaarde wagons trekt. Voor het eerst worden GoA2 (semi-autonoom rijden met machinist aan boord) en GoA4 (volledig autonoom rijden met toezicht op afstand) geïntegreerd getest bij goederenvervoer. Een testteam is altijd in de cabine aanwezig, en er wordt geëxperimenteerd met nieuwe technologieën zoals Remote Supervision & Control, waarbij de locomotief op afstand vanuit een speciaal controlecentrum wordt bestuurd.

Efficiënter, zuiniger en goedkoper

De mogelijke voordelen van ATO zijn aanzienlijk. Bij volledige toepassing van GoA4 kan de spoorcapaciteit met 20 tot 30 procent toenemen, het energieverbruik met 10 tot 15 procent dalen, en de operationele kosten met tot 20 procent afnemen. Volgens ProRail CFO Mirjam van Velthuizen is dit een grote stap vooruit: “Deze innovatie markeert niet alleen een technologische doorbraak, maar ook een nieuwe standaard voor duurzaam en efficiënt spoorgoederenvervoer. Dit is de toekomst van mobiliteit – en wij staan aan de voorhoede.”

Toekomst van autonoom spoorvervoer

De test vindt plaats op de Betuweroute, een gesloten goederencorridor zonder overwegen en uitgerust met ERTMS, wat zorgt voor een veilige testomgeving. Na afloop volgt een evaluatie om de resultaten te gebruiken voor Europese standaardisatie en certificering, onder meer voor de Rhine-Alpine Corridor. Staatssecretaris Thierry Aartsen benadrukt het belang van de proef: "Dankzij innovatieve technologieën maken we het spoor veiliger, efficiënter en duurzamer. Met deze pilot laten we zien dat autonoom rijden met goederentreinen geen kwestie van morgen is, maar vandaag al werkelijkheid wordt."