Arriva maakt kans om de stoptreinen tussen Zwolle en het noorden van Nederland over te nemen van NS. De lijnen naar Groningen en Leeuwarden vallen nu nog onder de hoofdrailnetconcessie, het exclusieve contract dat NS met de overheid heeft. 

Dat contract lijkt nu onder druk te staan, nadat de hoogste economische bestuursrechter van Nederland, het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb), dinsdag bepaalde dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat opnieuw in gesprek moet met Arriva.

Noordelijke spoorlijnen

De zaak draait om de zogenoemde Noordelijke lijnen, met de routes van Zwolle naar Leeuwarden, en Zwolle naar Groningen. Arriva gaf enkele jaren geleden aan deze verbindingen graag te willen exploiteren en het ministerie leek daar aanvankelijk voor open te staan. Toch werd de concessie uiteindelijk onderhands aan NS gegund. Het CBb heeft nu bepaald dat die keuze opnieuw moet worden bekeken en verlangt vóór 8 december duidelijkheid van het ministerie.

Inmiddels heeft vervoerder de spoorlijn Zwolle - Groningen door de ACM toegewezen gekregen als 'open-toegang' traject, waarbij er tussen de treinen van NS door wordt gereden. Het zou gaan om 24 treinritten per week, net iets minder dan wat de vervoerder beoogd had.

Uitspraak

De uitspraak is onderdeel van een bredere juridische strijd rond het hoofdrailnet, waarin niet alleen Arriva en andere vervoerders, maar ook de Europese Commissie zich hebben gemengd. Het ministerie gunde eind 2023 het contract opnieuw aan NS, zonder openbare aanbesteding of marktonderzoek. Volgens het ministerie was dit noodzakelijk om de continuïteit van het openbaar vervoer te waarborgen.

Concurrerende vervoersbedrijven, waaronder Arriva, Keolis en Qbuzz die zich hebben verenigd in de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (FMN), stellen dat Nederland hiermee Europese regels voor marktwerking schendt. De Europese Commissie deelt die visie en startte een inbreukprocedure tegen Nederland. Die zaak is inmiddels voorgelegd aan het Europees Hof van Justitie, dat ook door het CBb om uitleg is gevraagd over de toepassing van Europese spoormarktregels.

Arriva: 'Boost voor Noord-Nederland'

Arriva-topman Anne Hettinga heeft verheugd gereageerd op het vonnis. “Deze uitspraak bevestigt dat we op het goede spoor zitten met onze plannen”, zegt Hettinga. “We zijn ervan overtuigd dat we met ons aanbod voor meer en snellere treinen een enorme boost geven aan het openbaar vervoer in Noord-Nederland.”

NS reageert ook positief op de verwijzingsuitspraak van het CBb. De vervoerder benadrukt dat het goed nieuws is dat het Europees Hof van Justitie duidelijkheid moet geven over de interpretatie van de regels van het EU.