Spoorbeheerder ProRail heeft besloten af te wijken van de Europese aanbestedingsregels bij een opdracht voor het ombouwen van treinen. De reden voor de onderhandse gunning is dat alleen Stadler, de fabrikant van de treinen van vervoerder Arriva, bevoegd is om bepaalde aanpassingen uit te voeren.

Hoewel eerst Alstom bij dit project betrokken zou zijn, blijkt dat Arriva volgens het contract alleen Stadler mag inschakelen voor het inbouwen van het veiligheidssysteem STM.

ATBNG-STM

ATBNG-STM is een nieuw ontworpen veiligheidssysteem voor treinen dat ervoor zorgt dat treinen veilig kunnen rijden op trajecten met het oude Nederlandse beveiligingssysteem ATB-NG (Automatische TreinBeïnvloeding Nieuwe Generatie). STM staat voor Specific Transmission Module en fungeert als een soort vertaler tussen het Europese ERTMS-systeem en het bestaande ATB-NG systeem.

Zo kunnen straks Arriva-treinen die uitgerust zijn met ETCS toch veilig blijven rijden op Nederlandse sporen die nog met ATB-NG werken, totdat het hele spoorwegnet volledig is overgeschakeld. Al eerder is er al een ATB-STM systeem ontwikkeld voor het eerste generatie ATB-systeem wat op de meeste sporen in Nederland ligt.

Testen met ERTMS en ATB-NG

Voor het testen van dit systeem is een dieseltrein met het ATBNG-systeem nodig. Dergelijke testen kunnen alleen plaatsvinden op spoorlijnen waar dit systeem aanwezig is, en die liggen enkel in regio’s waar Arriva rijdt. Omdat er verder geen geschikte treinen zijn met deze combinatie van eigenschappen, blijft er volgens ProRail geen andere optie over dan gebruik te maken van de bestaande Arriva-treinen van Stadler.

Door deze technische beperkingen en het ontbreken van realistische alternatieven is besloten om de werkzaamheden die eerst door Alstom zouden worden uitgevoerd, toe te wijzen aan Stadler. Deze aparte opdracht heeft een waarde van drie miljoen euro. Het gaat hier dus om een noodzakelijke aanpassing binnen het project om alles tijdig klaar te hebben voor de start om op de Noordelijke Lijnen gebruikt te maken van ERTMS in combinatie met ATB-NG.

Tijdsdruk

ProRail stelt dat deze keuze goed te verdedigen is vanwege de technische noodzaak en de tijdsdruk. Er is een formele mogelijkheid om bezwaar te maken: binnen zeven dagen kan er een klacht worden ingediend bij het klantenmeldpunt. Daarna geldt een opschortende termijn van twintig dagen waarin er een kort geding kan worden aangespannen.