De Belgische spoorwegmaatschappij NMBS heeft definitief besloten om de Spaanse treinbouwer CAF aan te wijzen als voorkeursbieder voor een grootschalige bestelling van nieuwe elektrische en batterij-elektrische treinstellen.

Deze opdracht, met een initiële waarde van 1,7 miljard euro en mogelijke uitbreiding tot 3,4 miljard euro, maakt deel uit van een langlopend kadercontract om tegen 2032 de helft van het treinpark te vernieuwen. De opdracht werd in maart van dit jaar bekend gemaakt. 

Vervanging

De beoogde treinen, bekend als "AM30", zullen rijden op zowel lokale als intercitylijnen en moeten geschikt zijn voor dienst in België, Nederland, Frankrijk en Duitsland. Naar verwachting zal het gaan om een aangepaste versie van de CAF Civity Duo, een platform waarop ook de Nederlandse DD-NG is gebaseerd.

Elke treinstel zal uit drie rijtuigen bestaan en ongeveer 80 meter lang zijn. De configuraties van de batterijvariant verschillen afhankelijk van hun beoogde inzet en capaciteit. De elektrische treinen moeten een topsnelheid van 160 kilometer per uur kunnen halen, terwijl de batterij-variant op batterijvermogen een snelheid tot 120 kilometer per uur moeten aankunnen. Alle treinstellen moeten compatibel zijn met zowel 3 kV gelijkstroom als 1,5 kV gelijkspanning, en goedgekeurd zijn voor gebruik in België, Nederland, Frankrijk en Duitsland.

De stellen moeten de MS75 (Varkensneuzen), MS80 Break's, de MS96 (Deense Neuzen), de elektrische MS86 (Duikbrillen) en de dieseltjes MW41 uit 2000-2002 gaan vervangen. Hiermee zal deze trein mogelijk dus ook in Roosendaal een graag geziene gast worden als stoptrein naar Antwerpen / Puurs.

Banenverlies in België

De keuze voor CAF leidde tot grote onenigheid. Vakbonden, politici en de Franse fabrikant Alstom – die vestigingen heeft in Brugge en Charleroi – bekritiseerden de beslissing fel, omdat het banenverlies in België zou betekenen. Alstom beloofde weliswaar een lagere prijs, maar CAF scoorde beter op technische criteria en voorwaarden. Toen Alstom naar de Raad van State stapte, werd de oorspronkelijke gunning opgeschort wegens onduidelijke beoordelingscriteria. Na een herbeoordeling door de NMBS kwam CAF echter opnieuw als beste uit de bus, waarna de Raad van Bestuur definitief voor CAF koos.

Ondanks de bevestiging blijft de kritiek hevig. Politieke partijen zoals CD&V en Vooruit hekelen het feit dat er geen rekening is gehouden met lokale tewerkstelling. De NMBS benadrukt dat Europese aanbestedingsregels het onmogelijk maken om nationale voorkeuren mee te wegen. Minister van Mobiliteit Jean-Luc Crucke heeft de beslissing "genoteerd" en verwacht dat CAF en de NMBS dit omzetten in een industrieel project dat ook België ten goede komt. CAF gaf al aan open te staan voor samenwerking met lokale leveranciers.

Zware slag voor regio Brugge

De sociale onrust is echter niet gaan liggen. De vakbonden waarschuwen dat de toekenning aan CAF een zware slag is voor de regio, vooral voor de 600 medewerkers van Alstom in Brugge en hun toeleveranciers. Zij roepen de NMBS en de politiek op om alsnog productie in België af te dwingen binnen de gunning en vragen om een wetswijziging die toelaat om werkgelegenheid zwaarder te laten doorwegen bij openbare aanbestedingen. Ook wil de raad van bestuur van de NMBS dat CAF expliciet bevestigt dat het bedrijf de mensenrechten en het internationaal recht respecteert, na kritiek op diens activiteiten in bezet Palestijns gebied.