De Railklipper, ook wel de SailTrain genoemd, was in 2005 een innovatief spektakel: de allereerste varende trein opgenomen in een officiële dienstregeling. Alweer twintig jaar geleden op 3 augustus maakte de NS-trein zijn debuut op de Amstel bij Theater Carré, met station Utrecht Centraal als ‘thuishaven’.

Diezelfde dag werd de Railklipper gepresenteerd door Aad Veenman, toenmalig president-directeur van de NS. Daarna volgden proefvaarten langs Volendam, Haarlem, Rotterdam, Dordrecht en Utrecht.

Tijdens Sail Amsterdam 2005 (17-21 augustus) voer de Railklipper een speciale 'dienstregeling te water' tussen Amsterdam Centraal en het tijdelijke station Amsterdam-Javakade. Daarna verscheen hij ook bij de Wereldhavendagen in Rotterdam (2-4 september).

Techniek

Technisch gezien bestond de Railklipper uit koprijtuig 290 8698 van treinstel 9518 (V-IRM), gemonteerd op de voormalige veerpont Burgemeester van Lier die tot 2004 tussen Vlaardingen en Pernis dienst deed. Het gehele vaartuig was ongeveer 32 meter lang, 6,5 meter breed, en had een diepgang van een ruime meter. Het geheel woog ongeveer 180 ton en haalde een topsnelheid van 11 kilometer per uur.

In het dubbeldeksrijtuig was plaats gemaakt voor 60 passagiers. De besturing van de Railklipper vond plaats vanuit een extra cabine achterop die bereikbaar was via de deur in de bakovergang. Deze cabine is ontstaan uit een reservekop die afkomstig was van NedTrain, en werd vanwege de strenge maritieme regels uitgerust met extra ruiten aan de zijkant waardoor de kop een enigzins afwijkende kop kreeg. In deze cabine werd een hele stuurstand gebouwd waarmee de boot bestuurd kon worden. De vaste cabine van het koprijtuig bleef intact. Omdat het huidige uiterlijk van de doorlopende blauwe biezen aan de zijkant van de trein het geheel zouden ontsieren met de maritieme cabine aan de achterkant, werden deze ook aangepast. De bovenste bies liep netjes aan de balkonzijde naar beneden en door tot de aangebrachte cabine.

De varende trein kreeg een sierlijke uitstraling doordat er een stroomafnemer op het dak werd geplaatst. In werkelijkheid is het treintype VIRM voorzien van een stroomafnemer op het achterliggende dubbeldeksrijtuig.

Het interieur, met de toen nog kenmerkende blauwe en paarse stoelen kreeg enkele aanpassingen vanwege veiligheidsredenen. Zo verdwenen er er paar rijen met stoelen, werden er reddingsvesten opgeslagen, werd er een reddingband opgehangen en werden er een aantal informatiebordjes in het rijtuig aangebracht.

De realisatie kwam tot stand dankzij samenwerking tussen NedTrain, de TU Delft, Mammoet, Exhibits International en MAPS Originals.

Terug naar het spoor

Op 13 september 2005 werd de kop met de besturingscabine weer verwijderd en niet veel later werd het koprijtuig als volledige VIRM-dubbeldekker weer ingezet in treindienst (stel 8656 tot 2008, nu actief in de 8707), waarbij de tekst Railklipper nog enige tijd zichtbaar bleef op de zijkant van de kop.

De extra bestuurderscabine is uiteindelijk ontmanteld van zijn technische aansturingen en bewaard gebleven. Deze is diverse keren gebruikt tijdens tentoonstellingen en open dagen bij het spoor. Het is niet bekend of deze kop na twintig jaar nog bij NS bewaard is gebleven. Als dat zo zou zijn, dan zal deze in de wagenwerkplaats nabij station Amersfoort Centraal opgeslagen zijn.

Zou er na 25 jaar een nieuwe come-back mogelijk zijn? We zullen het in 2030 gaan weten.