De Nederlandse Spoorwegen gaat een partnerschap aan met het Nationaal Holocaust Museum in oprichting in Amsterdam, onderdeel van het Joods Cultureel Kwartier (JCK). NS levert een bijdrage door onder andere archiefmateriaal, historische voorwerpen en bij NS bekende verhalen van medewerkers en slachtoffers beschikbaar te stellen.

Bij het partnerschap zal de NS ook een financiële bijdrage leveren aan het museum. De komende tijd gaan NS en het JCK bespreken hoe de meerjarige samenwerking er precies uit gaat zien.

Deportatieritten

Na de capitulatie van Nederland in 1940 kreeg NS, als staatsbedrijf, de opdracht om haar publieke taak voort te zetten. Met tegenzin werd het gezag van de bezetter geaccepteerd. De volle consequenties waren nog niet te overzien. NS heeft in opdracht van de nazi’s extra treinritten gereden waarmee in Nederland wonende joden werden gedeporteerd, meestal met als eerste bestemming Kamp Westerbork. Ook Roma, Sinti, krijgsgevangenen en dwangarbeiders werden gedeporteerd.

Zwarte bladzijde

De Tweede Wereldoorlog is blijvend een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de spoorwegen. Door te investeren in monumenten, tentoonstellingen en onderwijs levert NS een bijdrage aan het levend houden van de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Dit doet NS al jaren en zal dit ook blijven doen. Zo heeft NS ook een samenwerking met Herinneringscentrum Westerbork, Nationaal Fonds 4 en 5 mei, het Nederlands Auschwitz Comité, Stichting Sobibor en het Spoorwegmuseum. Ook heeft NS recent besloten financieel bij te dragen aan het Nationaal Holocaust Namenmonument en beheert zij 128 monumenten op of bij stations in heel Nederland, ook voor overleden spoormedewerkers.

Roger van Boxtel, president-Directeur NS: ‘NS vindt het belangrijk dat er blijvend, ongecensureerd en ongepolijst aandacht is voor de Holocaust en de rol die de Nederlandse Spoorwegen toen gespeeld hebben. Er zijn ook NS’ers door oorlogshandelingen of vanwege hun verzet om het leven gekomen. Maar dit neemt niet weg dat de rol die ons bedrijf ten aanzien van het transport van gedeporteerden tijdens de oorlog gespeeld heeft, moeilijk is om mee te leven. Eén van mijn voorgangers heeft hier eerder zijn oprechte verontschuldigingen voor aangeboden. Het is van belang dat wij de slachtoffers eren en blijven herdenken. Het Nationaal Holocaust Museum is bij uitstek een plek om die verantwoordelijkheid uit te dragen. Nu en in de toekomst’.

Nationaal Holocaust Museum

Het Joods Cultureel Kwartier bestaat op dit moment uit het Joods Historisch Museum, het Kindermuseum, de Portugese Synagoge, de Hollandsche Schouwburg en het Nationaal Holocaust Museum in oprichting. De organisatie heeft het initiatief genomen om een permanent Nationaal Holocaust Museum op te richten op twee historische locaties. De Hollandsche Schouwburg, waar tienduizenden Joden gevangen zaten voorafgaand aan hun deportatie, is en blijft vooral een herdenkingsplek. Aan de overkant van de straat staat de voormalige Hervormde Kweekschool. Dit is een plek van waaruit honderden joodse kinderen gered werden. In het museum moet zichtbaar worden hoe de Holocaust het hedendaagse Nederland mede heeft gevormd. Op dit moment loopt een grote fondsenwervingscampagne; het Ministerie van VWS, private fondsen en particulieren hebben reeds hun bijdragen toegezegd.

Emile Schrijver, algemeen Directeur Joods Cultureel Kwartier: ‘Het JCK is zeer verheugd over de samenwerking tussen NS en het Nationaal Holocaust Museum. Een van onze belangrijkste doelstellingen is om op twee historische locaties naast een historisch museale presentatie over de moord op 104.000 in Nederland woonachtige joden, ook uitgebreid stil te staan bij de effecten van die moord op de samenleving daarna. Daarbij hebben we natuurlijk ook aandacht voor de rol van de overheid en van staatsbedrijven. De verwerking van en de omgang met de oorlogsgeschiedenis van NS is een belangrijk onderdeel van dat deel van onze toekomstige permanente tentoonstelling.

Archieffoto: Tahr78

Bron: Nederlandse Spoorwegen