Een aantal maanden geleden heeft Treinenweb een kijkje kunnen nemen in de werkplaats van NedTrain te Haarlem. In deze werkplaats die enkele jaren geleden gemoderniseerd is worden diverse projecten uitgevoerd. De projecten die we hebben kunnen zijn waren:
De ombouw van de ICM naar de ICMm treinstellen, de ombouw van DD-AR naar DDZ waarvan er enkele prototypes aanwezig waren voor de modernisering en de inbouw van het OBIS systeem voor het draadloze internet en de reizigersinformatie.

Verwelkoming
Nadat we de werkplaats hal doorgestoken hadden werden we ontvangen in de kantine van het bedrijf, hier werden enkele dingen uitgelegd over het bezoek aan de werplaatshal en konden we onze veiligheidsschoenen en de helm ophalen. Vervolgens werden wij meegenomen naar hal waar de modernisering van de ICM treinstellen plaatsvond.

Modernisering ICM-4
De serie vierdelige Koplopertreinen (ook ICM-4 genoemd) bestaan sinds 1990 en zijn nu ongeveer 20 jaar oud. Een mooie reden voor de NS om de levenduur van de stellen te verlengen door de treinstellen grondig te verbouwen nu de hand is gelegd aan de driedelige ICM-serie.

Als eerste komt een ongereviseerd stel binnen bij de werkplaats. Hier wordt het stel buiten naast de werkplaats los gehaald waarna er met een klein rangeervoertuigje de bakken de werkplaats in worden gereden, naar een speciaal spoor waar de bak gelicht kan worden van zijn draaistellen. Vervolgens wordt deze op 'bokken' gezet waarna de echte modernisering in gang kan worden gezet. Deze bokken zijn metalen frames waarop de bak rust, deze zijn door middel van een Hoofercraft systeem verplaatsbaar door de hele hal zodat er geen spoor nodig is. Een modernisering duurt ongeveer 34 dagen, een anderhalve dag langer dan de driedelige serie toen deze onder handen werd genomen.

Demontage en roestverwijdering
De eerste behandeling die volgt is het gritstralen van het casco van de bak. Hiermee worden met hele kleine steentjes alle roestplekken, verf en andere verontreiningingen op de bak weggestraald, dit alles gaat gepaard onder hoge druk.
Zodra de bak gegritstraald is en hij er behoorlijk mat uitziet wordt hij gedemonteerd, de ramen en deuren gaan eruit, en de bak gaat vervolgens naar de afdeling toe waar de demontage plaatsvindt. In deze demontage worden de stoelen, de banken en de rest van het interieur eruit geghaald, waarna het treinstel gestript wordt tot op het casco. Ook hier worden dan vele metalen bevestigingsdelen eruit geslepen. Daarna vind er nog wat gritstraal-arbeid plaats waarbij op lastig te bereiken plekken de roest en vuiligheden worden behandeld. Dit gebeurt voornamelijk in de toilett, hier is veel verroesting te vinden, en dient dus extra goed behandeld te worden.

Al deze gritstraal en slijpbehandelingen vindt plaats onder de nodige eisen. Zo dienen de monteurs beschermende kleding te dragen, en wordt dit werk in speciale cabines uitgevoerd.

Her-opbouw van de bak
De bak is nu helemaal kaal, en schoongemaakt van roest oxidatie en overtollige metaaldelen. Vanaf dit moment wordt nu echt begonnen met de verbouwing van de rijtuigen. In dit proces wordt veel gelast door de 'bankwerkers' en 'pijpmonteurs'. De bankwerkers lassen nauwkeurig de metalen delen op hun blek waar de banken later op zullen worden geplaatst, en de pijpmonteurs leggen diverse leidingen aan. Hieronder vallen de recirculatiekanalen voor de verse lucht, de pijpen waardoor de kabels worden getrokken, de leidingen voor de noodrem, het plaatsen van de hulprail in de zijwand (later meer hierover) en de metalen lasdelen waar de bagagerekken en andere interieur-delen aan opgehangen zullen worden.

Ook wordt door een ander team nog meer las werkzaamheden doorgevoerd, de lasdelen voor de vloer, het plafond, klimaatsystemen en electra worden doorgevoerd.  Ook de koelwaterleiding en kabelpijpen worden gemaakt en op de juiste plekken gemonteerd.

Weer een ander team zal zich bezig houden met de afwerking van de las-werkzaamheden voor de voorbereiding van het plaatsen van de electronica, de leidingen en het interieur. Hier worden de kabelgoten, noodremleidingen, kabelpijpen, lichtverversingskanalen
en de luchtbehandelingskast afgemonteerd.
Het boorplan volgt hierna. In dit deel zullen de boorgaten voor de inbouw van de stoelen, de onderpanelen (bij de verwarming onderaan de zijwand) en de tafel die aan de wand hangt aangebracht worden.

Schilderen en bestickeren van de bakken
Het schilderen gebeurt in een aantal processen. In deze processen gebeurt het volgende:

• Hier wordt de bak bij diverse onderdelelen eerst geschuurd, de nieuwe aangebrachte onderdelen bij de 'casco'-proces worden ontvet en in de primer gezet. De gehele wand wordt geschuurd, en de bak wordt voor grote delen afgeplakt vanwege de aankomende spuit-behandeling in het volgende schildersproces.

• Nu komen we aan bij het tweede schildersproces. Hier word een spuitbehandeling met een watergedragen verfsysteem in twee lagen aangebracht. Dit wordt over diverse dagdelen verspreid.

Eerste dagdeel: De wanden krijgen weer opnieuw de bekende gele NS kleur en het dak wordt opnieuw griijs gespoten.
Tweede dagdeel: Er worden diverse kleuren grijs en blauw op de trein gespoten en het interieur van het balkon wordt gespoten.
Derde dagdeel: De blanke lak wordt aangebracht.

Vervolgens wordt de bak gereed gemaakt voor de opbouw van het interieur en zal er graffiti-bestendige folie op worden aangebracht. Deze techniek kennen we nog van de ongemoderniseerde 4444 en de 4226.

Afmontage
De bak ziet er nu van buiten nu weer netjes uit, en de trein wordt weer verder afgemonteerd. Nieuwe vloerplaten worden er weer ingemonteerd, de vloer wordt geschuurd en gelakt. Glaswollen isolatie wordt aangebracht in de wanden en de vloeren. De stroomafnemer (ook pantograaf genoemd) wordt weer aangebracht boven op het rijtuig.

Hierna worden de wanden aangebracht, en worden de ramen geinstalleerd en netjes afgedicht. Electrische installaties zoals het klimaatsysteem, verwarming en de pneumatische schuifdeur worden geinstalleerd, waarbij er ook diverse kabels worden getrokken voor o.a het reizigers- en internet systeem OBIS.

Vervolgens zal het interieur ingebouwd worden, de banken worden geplaats, de bagagerekken worden opgehangen waarbij de leesverlichting wordt aangesloten, de overige wanden en de plafonds worden geinstalleerd. Ook zal de nieuwe polyester frontplaat welke de doorlopkopdeuren vervangt geplaatst worden.

De cabine's zijn vervolgens aan de beurt. Deze worden weer opnieuw opgebouwd en de ramen zullen worden dichtgemaakt, gezien de machinist nu eindelijk bezit over een airco, om zich het hoofd koel te kunnen houden tijdens de warme zomerdagen.

Uit-proces
De trein is nu helemaal gemoderniseerd, de wielstellen worden weer eronder geplaatst en de trein wordt weer tot een geheel gevormd.
De wielstellen worden gecontroleerd d.v.m. een wiellastweging waarbij luchtleiding gecontroleerd worden, en de noodveren worden afgesteld die als schokdemper dienen. Ook worden die wielen netjes gecontroleerd op de juiste balans.

Voordat het treinstel zijn toelating op het spoor zal krijgen moet hij eerst een aantal testen ondergaan. Hier gaan enkele dagen overheen. Onder de testen wordt gerekend:

• Laagspanning: Bedrading, verlichting, frontseinen, deurenbediening, toilet en ATB
• Pneumatisch: Lekkage controle, remsysteem, binnen- en buitendeuren.
• Hoogspanning: Aandrijving tractiemotor, verwarming, airco.
• 24-uurs controle: Visuele controle van alle systemen gedurende 24 uur.
• Proefritten: Deze vinden vaak plaats tussen Haarlem en Leiden. Hierbij wordt de optreksnelheid onderzocht en de werking van de ATB getest.
• Activatie bioreactor voor de toilet.

Als dit allemaal door middel van een check-list een voldoende heeft gekregen van NedTrain kan het gemoderniseerde treinstel na een ruime maand weer worden opgeleverd en weer in de dienst van NS Reizigers verschijnen.

DDZ-project
Verderop in de hal was een proto-type van een DDZ te zien. De DDZ is de naam van het DD-AR materieel wat op korte termijn gemoderniseerd zal worden. Zo zal er airco in komen, een nieuw interieur etc en worden de treinstammetjes zoals ze genoemd worden treinstellen. Ook zal het uiterlijk van de trein op enkele punten veranderen:

- De luchtinlaten boven de schuine raampjes boven zullen verwijderd worden.
- Het zijruitje van de cabines zullen verdwijnen
- De trein zal uitsluitend met een mDDM-motorbak gaan rijden, en niet meer met 1700-locs.
- De buitenkant wordt anders geschilderd, bestickerd, met twee brede banen zoals de V-IRM heeft, echter om onderscheid te brengen zal de onderste baan doorlopend zijn, i.p.v. de bovenste baan.

Inbouw OBIS
Vervolgens na het bezoek aan de hal waarin o.a de ICM's en DDZ gemoderniseerd werden werden we ook getrakteerd op een bezoekje aan een oude werkplaats waar men tegenwoordig de OBIS stellen inbouwt. Het OBIS systeem is het systeem dat internet en reizigersinforamtie aanbiedt aan de reizigers in de trein. Hier hadden we eerder al een artikel over opgesteld die hier terug valt te lezen.
In de oude werkplaats die ook de 'Lichterij' wordt genoemd kunnen twee treinstellen in zijn gehaal behandeld worden voor de inbouw van OBIS.

De inbouw zal ongeveer vijf werkdagen per treinstel in beslag nemen. Hierbij wordt de inbouw verzorgd door een extern bedrijf met enige medewerking van NedTrain zelf. De apparatuur wordt in een verborgen ruimte onder de cabines geplaatst waar nog meer installaties van de ICM verborgen worden welke bereikbaar is door een klein luikje in de voormalige hal van de doorloopkop.
Uiteraard wordt ook het hele systeem vervolgens getest alvorens het in de dienstregeling komt. Hier zijn geen proefritten voor noodzakelijk.

Einde van de rondleiding
Na een paar uur door een rondleiding door de werkplaats te hebben gehad kwam er voor ons een einde aan de rondleiding waarin we een duidelijk inzicht kregen op het proces van de modernisering van de Koploper en de inbouw van het OBIS systeem. Ook enkele andere treinstellen kwam we tegen in de hal, waaronder de BvK bak van de DD-AR dubbeldekker welke begin vorig jaar in Leidschendam in botsing kwam met de Plan-V 419 van Stichting Mat '64. Beiden zijn rijp voor de sloop. Ook kwamen we de e-loc 1711 tegen welke met tractieproblemen in de hal stond.

Bij deze willen wij C-Tracks en NedTrain bedanken voor de organisatie van de excursie.